TOYUQ ƏVVƏL YARANIB,YOXSA YUMURTA?

Cenevrə Universitetinin isveçrəli mütəxəssisləri əvvəlcə toyuğun yoxsa yumurtanın dünyaya gəlməsi ilə bağlı "hiyləgər" sualın cavabını tapıblar. Çoxhüceyrəli strukturlar yaratmağa qadir olan birhüceyrəli orqanizm olan Chromosphaera perkinsii onlara bu sualın cavabını tapmaqda kömək edib. Chromosphaera perkinsii ilk dəfə olaraq 2017-ci ildə Havay sahillərində aşkar edilib. Planet Today xəbər verir ki, Chromosphaera perkinsii bu cür çoxhüceyrəli strukturlar yarada bilməklə alimləri çaşdırıb, halbuki ənənəvi olaraq oxşar orqanizmlər yalnız tək hüceyrə yaratmağa qadirdirlər. Açıq orqanizmə gəldikdə isə ekspertlər müəyyən ediblər ki, o, həyatının təxminən üçdə birini iki və ya daha çox hüceyrədən ibarət koloniyalarda keçirir. Bəs bu nə deməkdir? Cenevrə Universitetinin tədqiqatçıları Chromosphaera tədqiqatlarını davam etdirərək, qadın reproduktiv hüceyrələrinin formalaşması üçün lazım olan hüceyrə elementlərinin mövcudluğunu müəyyən etdilər. Bu isə o deməkdir ki, yumurtaların əmələ gəlməsi mexanizmi heyvanların yaranışından çox-çox əvvəl mövcud ola bilərdi. Və buna görə də yumurtanın toyuğun yaranışından daha əvvəl meydana gəlməsi mümkündür. Bu fərziyyə bu günə qədər mövcud olan yeganə fərziyyə deyil. Başqa məntiqi yanaşmalar da var. Məsələn, bəzi elm adamları hesab edirlər ki, toyuqların təkamülü əvvəlcə fərqli bir yol tuta bilərdi və mövcudluğunun müəyyən mərhələsində yumurta qoymadan çoxaldılar. Yeri gəlmişkən bu barədə bibliyada da var. Hətta bir çox alimlər sübut etməyə çalışırlar ki, yumurtalar dinozavrlar dövründən və hətta ondan daha əvvəl mövcud olublar. Ancaq toyuq yumurtasına gəldikdə, vəziyyət dəyişir. Paleontoloq Ellen Mazerin fikrincə ilk müasir toyuq qismən əhliləşdirilmiş qırmızı cəngəllik quşunun qoyduğu yumurtadan çıxıb. Bu isə o deməkdir ki, toyuq yumurtası kontekstində yanaşsaq, o zaman birinci toyuq yaranıb. Alimlərin dedikləri bütün bu fikirləri bir yerə toplasaq belə qənaətə gələ bilrərik ki, bu sualın cavabı onu necə şərh etməyimizdən asılıdır. Ümumiyyətlə yumurtadan danışırıqsa, o zaman yumurta toyuqdan əvvəl yaranıb. Yox əgər toyuq yumurtasından danışırıqsa, o zaman toyuğun yumurtadan əvvəl meydana gəldiyini deməliyik. Bir sözlə bu sual görünür hələ bir çox illər dəqiq cavabını gözləməli olacaq.